Λιβαδειά

Πόλη (υψόμ. 200 μ., 20.061 κάτ.) της ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, πρωτεύουσα του νομού Βοιωτίας και έδρα του δήμου Λεβαδέων. Είναι χτισμένη στις βόρειες υπώρειες του Ελικώνα και διατηρεί τη γραφικότητά της, χάρη στον μικρό ποταμό Έρκυνα που τη διασχίζει. Η Λ. αποτελεί το κέντρο μιας εύφορης αγροτικής περιοχής όπου επικρατεί από παράδοση η καλλιέργεια του βαμβακιού, αν και εξίσου σημαντικές είναι η καλλιέργεια δημητριακών και η ανεπτυγμένη κτηνοτροφία. Στη Λ. υπάρχει επίσης αξιόλογη βιομηχανική δραστηριότητα, η οποία ενισχύεται τελευταία λόγω της μικρής απόστασής της από την περιοχή της πρωτεύουσας. Ιστορία. Η μυθολογία συνδέει την ίδρυση και την ονομασία της Λ. με τον Αθηναίο ήρωα Λέβαδο. Στην αρχαιότητα ήταν γνωστή κυρίως για το μαντείο του Τροφωνίου Απόλλωνα. Τον 8ο αι. π.Χ. αποτελούσε μία από τις πόλεις της Βοιωτικής ομοσπονδίας, το 395 π.Χ. την κυρίευσε ο Λύσανδρος και το 86 π.Χ. τη λεηλάτησε, όπως και το ιερό του Τροφωνίου, ο Αρχέλαος, στρατηγός του Μιθριδάτη. Αργότερα, όπως και οι υπόλοιπες βοιωτικές πόλεις, λεηλατήθηκε από τους Γότθους του Αλάριχου. Τον 9ο αι. μ.Χ. αποτέλεσε την πρωτεύουσα του Ελλαδικού θέματος. Ο ρόλος της Λ. στα χρόνια της φραγκοκρατίας υπήρξε σημαντικός. Στον υπερκείμενο της πόλης λόφο, κοντά στην περιοχή όπου βρισκόταν το αρχαίο μαντείο του Τροφωνίου, χτίστηκε ένα μεσαιωνικό φρούριο, η κατασκευή του οποίου οφείλεται στους Καταλανούς. Το κάστρο της Λ., μαζί με τα κάστρα της Λαμίας και της Άμφισσας (Σαλώνων) υπήρξαν τα κυριότερα στηρίγματα των Καταλανών στους αγώνες τους εναντίον των Ναβαρραίων, των Ντελαρός (δουκών της Αθήνας) και των Ατσαγιόλι. Η φραγκοκρατία έληξε το 1640 με την έλευση της τουρκοκρατίας. Τον Απρίλιο του 1821 ο Αθανάσιος Διάκος κατέλαβε το φρούριο της Λ.· αργότερα, η περιοχή περιήλθε στον Κιουταχή και η πόλη ελευθερώθηκε οριστικά στις 8 Φεβρουαρίου 1829. Γενική άποψη της Λιβαδειάς, πρωτεύουσας του νομού Βοιωτίας.